Ακολουθεί ένας πλήρης κατάλογος διαρθρωτικών λέξεων που χρησιμοποιούμε, για να πετύχουμε τη συνοχή του κειμένου.
Κατηγορία: Νεοελληνική Γλώσσα Β Θετ./Τεχν.
Ορισμοί λέξεων και εννοιών (Άρης Γιαβρής)
Αβάσιμος (λογική: για συμπεράσματα, απόψεις): Η γνώμη ή το συμπέρασμα που δεν βασίζεται, σε εξακριβωμένα τεκμήρια ή σε αληθείς προκείμενες.
Αγορά (οικοvομία): Το σύστημα που επιτρέπει στους πωλητές και τους αγοραστές να συναλλάσσονται με χρήματα ανταλλάσσοντας κάθε είδους αγαθά, υπηρεσίες και πληροφορίες.
Αγύρτης (ο): Αυτός που εξαπατά τους ανθρώπους με επίδειξη γνώσεων και ικανοτήτων τις οποίες στην πραγματικότητα δεν έχει (= τσαρλατάνος, απατεώνας).
Συνεχίστε την ανάγνωση Ορισμοί λέξεων και εννοιών (Άρης Γιαβρής)
Η αξιολόγηση της περίληψης
Η αξιολόγηση της περίληψης κειμένου (25 μονάδες)
Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου διά της οποίας επιδιώκεται:
α) Η κατανόηση του κειμένου.
β) Η πληροφόρηση των άλλων με λιτό και σαφή τρόπο για το περιεχόμενο του κειμένου.
γ) Η διάκριση του αναγκαίου από το περιττό τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη γλώσσα του κειμένου.
δ) Η δόμηση ενός νέου κειμένου με συνοχή και συνεκτικότητα.
Τα πιο συνηθισμένα λάθη στη γλώσσα μας
100 παρατηρήσεις για να μιλάμε σωστά ελληνικά
- Δεν είναι ζήτημα απλώς προσωπικό, αλλά μας αφορά όλους (και όχι: απλά). Απλώς = μόνο. Συμπεριφέρεται απλά (=με απλό, ανεπιτήδευτο τρόπο).
- Η υπόθεση δεν τον αφορά άμεσα (αλλά έμμεσα) (τροπικό επίρρημα).
Να παρουσιαστεί αμέσως (και όχι: άμεσα) (χρονικό επίρρημα).
- Πιθανώς ή πιθανόν, προηγουμένους, συγχρόνως, κυρίως, ολογράφως, ενδεχομένως, αυτοδικαίως, επομένως (και όχι σε-α).
Συνεχίστε την ανάγνωση Τα πιο συνηθισμένα λάθη στη γλώσσα μας
Ορθογραφικά συγχεόμενες λέξεις
Αισχίνης | αισχύνη
αγονία = στειρότητα, ακαρπία, αφορία | αγωνία
αγνεία: βλ. άγνοια
άγνοια | αγνεία = αγνότητα
αγωνία: βλ. αγονία
αθλητίατρος ( = γιατρός των αθλητών) και όχι αθλίατρος (= γιατρός των άθλων!)
ακατονόμαστος και όχι ακατανόμαστος
αλιτήριος = πονηρός, κατεργάρης | αλίτης, ο = το ορυκτό αλάτι | αλήτης | αλυτάρχης
αλείφω | αλοιφή
Το βιβλίο – σχεδιάγραμμα έκθεσης
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην ψυχική και πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου: ένας απ’ αυτούς είναι και το βιβλίο. Να θεμελιώσετε με επιχειρήματα την παραπάνω άποψη.
Μονολεκτικά επιρρήματα με διπλούς τύπους
Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαφορά τους είναι απλώς υφολογική: βεβαίως – βέβαια, αποκλειστικώς – αποκλειστικά, ομαλώς – ομαλά, ασχέτως – άσχετα κ.λπ.
Σε άλλες περιπτώσεις συνοδεύονται και από κάποια διαφορά στις σημασιολογικές τους αποχρώσεις, η οποία προκαλεί και διαφορές στη χρήση:
Συνεχίστε την ανάγνωση Μονολεκτικά επιρρήματα με διπλούς τύπους
Μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα
Ενεργητική σύνταξη ή διάθεση έχουμε όταν διατυπώνεται ένα νόημα με ρήμα ενεργητικής διάθεσης, π.χ. χτυπώ, θερμαίνει, …
Παθητική σύνταξη ή διάθεση έχουμε όταν διατυπώνεται ένα νόημα με ρήμα παθητικής διάθεσης, π.χ. χτυπήθηκαν, θερμαίνεται, …
Αιτιολόγηση της επιλογής ή της λειτουργίας
π.χ.: «Ο Χρήστος χτύπησε τη γάτα»
Συνεχίστε την ανάγνωση Μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα
Θέματα έκθεσης από την τράπεζα θεμάτων
Οι αρετές και τα λάθη στην Έκθεση
Με την έκθεση ο μαθητής μαθαίνει να σκέπτεται, καλλιεργώντας και αξιοποιώντας την κριτική του ικανότητα, να μιλάει και να γράφει εφαρμόζοντας ουσιαστικά τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες. Γι’ αυτό το λόγο η διαδικασία αυτή αρχίζει πολύ νωρίς αποτρέποντας τον μαθητή από την στείρα αποστήθιση άλλων απόψεων και οδηγώντας τον στην άρτια θεμελιωμένη και ορθά διατυπωμένη έκφραση της δικής του γνώμης.
Η ανάπτυξη, λοιπόν , των ιδεών μας θα πρέπει να διακρίνεται από τις εξής κοινές αρετές:
1. ΕΠΑΡΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: μπορεί να επιτευχθεί με τους εξής τρόπους: Συνεχίστε την ανάγνωση Οι αρετές και τα λάθη στην Έκθεση
Διαγώνισμα για τα M.M.E. (έκθεση Β΄ Λυκείου)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:………………………………………………………..
TAΞΗ:………………………………………………………………………….
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:………………………………………………………………
ΒΑΘΜΟΣ:……………………………………………………………………..
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΜΕ»
Στις σημερινές όμως συνθήκες, οικονομικές και κοινωνικές κυρίως, δεν μπορεί να πραγματωθεί η ελευθερία του τύπου, χωρίς την υποδομή σοβαρής επιχειρηματικής οργάνωσης. Η υπόθεση του τύπου, και ιδιαίτερα του ηλεκτρονικού, είναι μια πολύπλοκη υπόθεση που κοστίζει ακριβά, που απαιτεί κεφάλαια σημαντικά και, σε τελική ανάλυση, προϋποθέτει επιχειρηματική οργάνωση.
Εκτός από τους γραφιάδες, ο τύπος απαιτεί, τις τελευταίες δεκαετίες, και τον επιχειρηματία που επενδύει με μεγάλες καμπύλες κινδύνου.
Τα ΜΜΕ, ωστόσο, δεν μπορεί να λειτουργούν μονοδιάστατα, ως πολιτιστικές βιομηχανίες που αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση του κέρδους, ακόμα και με την παραπληροφόρηση και τον αποπροσανατολισμό των πολιτών, αλλά οφείλουν να
σέβονται τους θεσπισμένους κανόνες της δημοκρατίας, υπηρετώντας το κοινωνικό σύνολο.
Δεν μπορεί να μετέρχονται τρόπους που συντείνουν στην ιδεολογική χειραγώγηση των πολιτών, στη μετατροπή τους σε παθητικούς καταναλωτές υποβαθμισμένων πολιτιστικών προϊόντων ή στον εθισμό τους στην αντίληψη της πολιτικής ως μιας
πραγματικότητας ξένης προς τους πολίτες, που απλώς διαχειρίζεται κυνικά τα ζητήματα της πολιτείας και, γι’ αυτό, πρέπει να απαξιώνεται[…]
[…] Αν η εμπορευματοποίηση της ενημέρωσης είναι ένας βασικός κίνδυνος για το μέλλον της δημοκρατίας, ο άλλος είναι ο συγκεντρωτισμός και η αλληλεξάρτηση των βιομηχανιών του γραπτού και του ηλεκτρονικού τύπου, τόσο σε εθνικό, όσο και σε
πλανητικό επίπεδο, και η δημιουργία εκδοτικών συγκροτημάτων που νέμονται, στο σύνολό της, την αγορά του εντύπου ή της ηλεκτρονικής εικόνας, ελέγχοντας το είδος, τη ροή, το περιεχόμενο και την ποιότητα της ενημέρωσης και της μαζικής
επικοινωνίας.
Η βασική εγγύηση της δημοκρατίας είναι ο ενημερωμένος πολίτης. Όλα τα άλλα, η δημοκρατία, οι εκλογές, τα ανθρώπινα δικαιώματα, παύουν να έχουν οποιαδήποτε αξία, εάν ο πολίτης δεν είναι ενημερωμένος.
[…] Είναι πια συνηθισμένο το φαινόμενο επιχειρηματιών-κερδοσκόπων που χρησιμοποιούν ΜΜΕ, που ελέγχουν αμέσως ή εμμέσως και τα οποία είναι ελλειμματικά ως επιχειρήσεις, για να συναλλάσσονται, ακόμα και να εκβιάζουν την πολιτική, κομματική ή διοικητική γραφειοκρατία, άλλους επιχειρηματίες ή και απλούς πολίτες αδύναμους ν’ αντισταθούν. Υπάρχουν πολλά πρόσφατα παραδείγματα και διαπιστώσεις που το επιβεβαιώνουν[…]
Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση, δεν αφορά μόνο το κέντρο, αφορά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, αφορά και το κέντρο και την περιφέρεια.
[…] Πιστεύω ότι είναι κοινή παραδοχή πως τα σημερινά ΜΜΕ παίζουν ρόλο στην πλήρη αποϊδεολογικοποίηση της ανθρώπινης κοινότητας. Δεν λένε, κατά κανόνα, ψέματα. Απλώς κατασκευάζουν αυτή την εικονική πραγματικότητα.
Το τοπίο στα ΜΜΕ μπορεί να μοιάζει ζοφερό, θεωρώ όμως ιδιαίτερα θετικό το γεγονός πως οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι ανησυχούν και προτείνουν λύσεις, όπως η μείωση του χρόνου και η απαγόρευση των μετρήσεων τηλεθέασης των δελτίων
ειδήσεων, πολλά από τα οποία τείνουν να είναι οπτικοποίηση των σκανδαλοθηρικών εφημερίδων, εμπορευματοποίηση των πληροφοριών, αναπαραγωγή πόνου και τρόμου, της πιο μίζερης εικόνας της ελληνικής κοινωνίας και, μάλιστα, ως κυρίαρχης, αν όχι αποκλειστικής. Αρκεί η αναζήτηση αυτή να καταλήξει σε τολμηρές αποφάσεις, θέτοντας τέλος στον κατήφορο.
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα, οι δημοσιογράφοι να πάρουν τις τύχες του λειτουργήματός τους στα χέρια τους. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις του κλάδου έδειξαν ότι υπάρχει στους κόλπους τους έντονος προβληματισμός. Ας προχωρήσουν με τόλμη και
αποφασιστικότητα για τη θέσπιση και τήρηση ενός νέου, πιο ολοκληρωμένου και σύγχρονου, κώδικα δεοντολογίας. Θέσπιση και τήρηση από τους ίδιους τους δημοσιογράφους, χωρίς κρατική ή εργοδοτική παρέμβαση.
Ε Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Σ
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (100-120 λέξεις). Μονάδες 25
Β.1. Να διατυπώσετε έναν τίτλο με σχόλιο κι έναν χωρίς σχόλιο για το κείμενο που σας δόθηκε. Μονάδες 5
Β.2.α. «Νομίζω ότι ήρθε η ώρα…εργοδοτική παρέμβαση». Να αναλύσετε τη δομή της παραπάνω παραγράφου (τελευταία παράγραφος) Μονάδες 5
β. «Το τοπίο στα ΜΜΕ…στον κατήφορο». Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της παραπάνω παραγράφου (8η παράγραφος) Μονάδες 5
Β.3. Να δώσετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις και να γράψετε μια πρόταση για την καθεμία από αυτές.
πραγματωθεί, υποδομή, αποσκοπούν, μετέρχονται, ζοφερός. Μονάδες 10
Β.4. «Νομίζω ότι ήρθε η ώρα, οι δημοσιογράφοι να πάρουν τις τύχες του λειτουργήματός τους στα χέρια τους».
Χρησιμοποιώντας τη φράση αυτή ως θεματική περίοδο να αναπτύξετε μια παράγραφο με τη μέθοδο της αιτιολόγησης σε 80-100 λέξεις. Μονάδες 10
Γ. Υποθέστε πως είστε εκπρόσωπος του σχολείου σας και λαμβάνετε μέρος σε ένα πανελλήνιο συνέδριο νεολαίας. Στην ομιλία σας, αφού πρώτα αναφέρετε τους βασικούς κανόνες δεοντολογίας που πρέπει να ακολουθούν οι δημοσιογράφοι
σήμερα, να εντοπίσετε τα αίτια που οδηγούν στην ελλιπή εφαρμογή τους
(σε 400-500 λέξεις ). Μονάδες 40
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: KOΣΚΙΝΑΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη
Η σωστή ορθογραφία λέξεων που συχνά γράφουμε λάθος:
αλαζονεία,
αλλεργία,
αμπέχονο,
αντικρίζω αλλά αντίκρυ,
απ’ ό,τι αλλά παρ’ ότι/ παρότι,